Quốc hội thông qua Nghị quyết lịch sử của đất nước

Sáng 16/6, với 100% đại biểu có mặt tán thành (470/470 phiếu), Quốc hội đã chính thức thông qua nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013.

Nghị quyết có hiệu lực thi hành ngay từ ngày được thông qua và sẽ do Chủ tịch nước công bố.

Một trong những nội dung trọng tâm của lần sửa đổi này là việc tổ chức lại hệ thống đơn vị hành chính và chính quyền địa phương.

Theo đó, Việt Nam sẽ chuyển sang mô hình hai cấp hành chính: cấp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và các đơn vị hành chính dưới cấp tỉnh do luật định. Đơn vị hành chính, kinh tế đặc biệt sẽ do Quốc hội thành lập.

Sáng 16/6, với 100% đại biểu có mặt tán thành (470/470 phiếu), Quốc hội đã chính thức thông qua nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013. Ảnh: Như Ý.

Đơn vị hành chính Việt Nam được tổ chức thành hai cấp

Theo đó, điều 110 được sửa đổi thành các đơn vị hành chính của Việt Nam được tổ chức thành hai cấp, gồm tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương và các đơn vị hành chính dưới tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương do luật định.

Đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt do Quốc hội thành lập. Việc thành lập, giải thể, nhập, chia, điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính phải lấy ý kiến Nhân dân địa phương và theo trình tự, thủ tục do Quốc hội quy định.

Về điều 111 của Hiến pháp được sửa đổi như sau: Chính quyền địa phương được tổ chức ở các đơn vị hành chính của Việt Nam.

Cấp chính quyền địa phương gồm có HĐND và UBND được tổ chức ở đơn vị hành chính phù hợp với đặc điểm nông thôn, đô thị, hải đảo do Quốc hội quy định.

Chính quyền địa phương ở đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt do Quốc hội quy định khi thành lập đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt đó.

Nghị quyết cũng nêu rõ việc kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện trong cả nước từ ngày 1/7/2025.

Khi kiện toàn tổ chức bộ máy của các cơ quan sau khi thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính và kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện trong năm 2025 thì không tiến hành bầu các chức danh chủ tịch, phó chủ tịch HĐND, trưởng các Ban của HĐND, chủ tịch, phó chủ tịch, ủy viên UBND tại đơn vị hành chính hình thành sau sắp xếp; không bầu trưởng đoàn, phó trưởng đoàn đại biểu Quốc hội các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương hình thành sau sắp xếp. 

Căn cứ thông báo của cấp ủy có thẩm quyền quản lý cán bộ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉ định chủ tịch, phó chủ tịch HĐND, trưởng các Ban của HĐND, trưởng đoàn, phó trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội ở các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương hình thành sau sắp xếp.

Thủ tướng Chính phủ chỉ định chủ tịch, phó chủ tịch UBND ở các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương hình thành sau sắp xếp.

Thường trực HĐND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ định ủy viên UBND cùng cấp và chỉ định chủ tịch, phó chủ tịch HĐND, trưởng các ban của HĐND, chủ tịch, phó chủ tịch UBND của đơn vị hành chính cấp dưới hình thành sau sắp xếp.

Thường trực HĐND ở đơn vị hành chính dưới tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương hình thành sau sắp xếp chỉ định ủy viên UBND cùng cấp. 

Trường hợp đặc biệt, cho phép chỉ định nhân sự không phải là đại biểu HĐND giữ các chức danh chủ tịch, phó chủ tịch, trưởng các ban của HĐND ở đơn vị hành chính hình thành sau sắp xếp, hoặc làm đại biểu HĐND để hình thành HĐND lâm thời ở các phường đang thực hiện mô hình chính quyền đô thị không tổ chức HĐND.

Củng cố vai trò Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội

Hiến pháp sửa đổi cũng quy định rõ, chính quyền địa phương được tổ chức ở các đơn vị hành chính của Việt Nam, với cơ cấu gồm HĐND và UBND tại các đơn vị phù hợp với đặc điểm nông thôn, đô thị, hải đảo do Quốc hội quy định. Riêng chính quyền tại các đơn vị hành chính, kinh tế đặc biệt sẽ được tổ chức theo quy định riêng khi thành lập.

100% đại biểu có mặt tán thành, Quốc hội đã chính thức thông qua nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013. Ảnh: Khương Trung.

Một nội dung đáng chú ý khác trong lần sửa đổi này là việc xác định rõ vai trò, vị trí của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (MTTQ) . Theo đó, MTTQ Việt Nam là tổ chức liên minh chính trị, liên hiệp tự nguyện của các tổ chức chính trị, xã hội, các cá nhân tiêu biểu trong các tầng lớp nhân dân, dân tộc, tôn giáo, kể cả người Việt Nam ở nước ngoài.

MTTQ Việt Nam là bộ phận trong hệ thống chính trị, do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo, là cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân; có nhiệm vụ tập hợp, phát huy sức mạnh đại đoàn kết dân tộc; phản ánh ý chí, nguyện vọng và bảo vệ quyền làm chủ của nhân dân.

Các tổ chức chính trị - xã hội trực thuộc như Công đoàn Việt Nam, Hội Nông dân, Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ, Hội Cựu chiến binh... được tổ chức trên cơ sở tự nguyện, đại diện và bảo vệ quyền lợi của hội viên. Các tổ chức này cùng phối hợp hành động theo sự hiệp thương dân chủ do MTTQ Việt Nam chủ trì.

Nhà nước tạo điều kiện để MTTQ và các tổ chức thành viên hoạt động trong khuôn khổ pháp luật, góp phần thực hiện dân chủ, tăng cường đồng thuận xã hội và tham gia xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.

Phát biểu tại Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, việc sửa đổi, bổ sung Hiến pháp lần này nhận được sự quan tâm chỉ đạo sát sao, kịp thời từ Ban Chấp hành Trung ương Đoàn, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đặc biệt là sự chỉ đạo trực tiếp của Tổng Bí thư Tô Lâm. Đây là yếu tố quan trọng góp phần định hướng quá trình sửa đổi, bổ sung Hiến pháp một cách sâu rộng, thể hiện rõ nét tinh thần phát huy dân chủ và trách nhiệm.

Việc thông qua nghị quyết về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp, khẳng định quyết tâm chính trị và sự đồng thuận cao trong việc hoàn thiện hệ thống pháp luật, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước.

Khương Trung